Chiều cuối đông, trên chiếc xe máy cà tành chạy gần cả trăm cây số từ
thị thành về quê, chợt thoang thoảng mùi rơm rạ sau mùa gặt, và những
ngọn khói chiều vương vãi chốn đồng quê. Dừng xe giữa ruộng đồng mênh
mông, tôi tranh thủ hít hà thứ hương vị đã gắn bó suốt thời tuổi thơ của
mình. Và như cố níu giữ những làn khói ấy lâu hơn, tận hưởng nhiều hơn
chút man mác của mùi khói cay nồng… bỗng sợ mùi khói chiều tan biến đi
nhanh chóng giữa dòng thời gian cuộn chảy.
 |
| Minh họa: Trà My |
Sinh ra và lớn lên nơi vùng quê nghèo,
cả thời tuổi thơ tôi gắn bó với rơm rạ, với bếp củi, với những làn khói
mỏng manh trong những sáng se lạnh, những trưa ấm áp, những chiều ngả
bóng hoàng hôn. Nơi làng quê, những đứa trẻ chúng tôi quá quen thuộc và
gần gũi với khói bếp ban chiều. Vào khoảng 5 đến 6 giờ chiều, khi những
ngọi khói cuồn cuộn như làn mây bay lên trên chái bếp là chắc rằng nhà
ai đó đang bắt đầu chuẩn bị bữa cơm chiều. Và thế, cứ mỗi chiều tan
trường đi về trên con đường làng còn đầy những vũng sình sau cơn mưa vội
vã, lũ trẻ chúng tôi như được thấm dần mùi khói quá đỗi thân quen…
Nhanh hơn mỗi bước chân, muốn về nhà thật nhanh xem má nấu cơm chưa, để
được vào bếp, được lùi củ khoai lang cất giấu sau đống củi khô.
Hứng lấy ngọn khói chiều để tận hưởng
chút ngọt ngào của hương vị quê nhà. Và vòng xe lại lăn bánh đưa tôi qua
những con đường thân quen. Những ngọn khói lại bay lên và trong tôi lại
ùa về những chuỗi tháng năm tuổi thơ bình yên, đầy ắp tiếng cười và
đong đầy kỷ niệm. Nơi làng quê với lũy tre làng và dòng nước mát những
chiều ngụp lặn, bọn trẻ con chúng tôi với những chiều chăn trâu cắt cỏ,
đuổi bắt chuồn chuồn, hái bông lục bình chơi trò cô dâu chú rể… thường
đem theo mớ củ khoai và khi chiều chập choạng lại rủ nhau gom chút rơm
rạ trên đồng, có cả những nhánh mù u khô, chụm đầu với nhau, hì hục thổi
lửa nướng khoai. Không thể nào quên mùi khói cay xè ngược vào mũi, mặt
đứa nào đứa nấy lấm lem dính đầy tro và có cả những khuôn mặt bị quẹt
đầy lọ. Đằng sau những trò con nít ấy là nụ cười giòn tan bên những củ
khoai nướng thơm lừng được bốc từng lớp vỏ cháy đen.
Và khói… tôi như đứa trẻ bị nghiện khói,
thả hồn mình vào ngọn khói chiều miên man. Giữa cánh đồng mênh mông,
chỉ có trời xanh cao vời vợi, chỉ có nắng và gió thổi lồng lộng trong
chiều, ngọn khói bay bay ấp iu những buồn vui, những lần đến và đi như
quy luật của thời gian… Chợt hiện về trong tôi hình ảnh của bà. Trong ký
ức tuổi thơ tôi, hình bóng bà cùng những ngọn khói lam chiều cứ khoắc
khỏi trong từng nhịp đập. Bóng bà nhạt nhòa trong ngọn khói chiều khiến
lòng xót xa, và hình ảnh bà luôn hiện thân trong cõi vô thường. Làm sao
quên được những chiều bà rang cho tôi những mẻ lúa non để khoe với lũ
bạn, để rồi thò tay vào túi áo lấy từng hạt lúa rang tận hưởng sự ấm áp
của tình bà, len lỏi có ngọn khói chiều ngang qua kẽ tay.
Trong tích tắc của chiều, tôi đã về đến
quê nhà, vòng xe chòng chành rồi dừng bánh bên hiên nhà. Bên trong mái
hiên, má đang nhuốm lên ngọn khói bếp ngày nào để thổi nồi cơm chiều
nay. Ngọn khói chiều huyền hoặc vô tình chuyển tải thông điệp của tâm
hồn tôi: Mong manh những sợi khói chiều/ Còn hoài ký ức bao điều ngày
xưa/ Vấn vương cơn gió ngày mùa/ Tuổi thơ thức giấc như vừa mới qua…
Vi Ánh Ngọc
